Dört yaşındaki çocuklar öğrenme konusunda daha çok otokontrol ve beceri sahibidir. Oyunları daha karmaşık ve daha hayalcidir ve oyunlarını daha uzun bir süre devam ettirebililer. Ayrıca plan yapabilir ve görevlerini tamamlayabilirler. Dört yaşındaki çocuklar yeni deneyimler denemek isterler. Kendilerine daha çok güvenmek isterler ve yaşamlarını bağımsız olarak karar alabilecekleri alanlara doğru genişletmek isterler.
Dört yaşındaki çocukların dil becerileri hızlı gelişir. Karmaşık ve birleşik cümlelerle iletişim kurmaya başlarlar, çok az telaffuz hatası yaparlar ve kelime bilgilerini her gün arttırırlar. Çok aşamalı talimatları izleyebilir ve gördükleri şeyler için yapılan açıklamaları anlayabilirler. Dört yaşındaki çocuklar sık sık sohbet başlatırlar ve konuşmanın konusunu kişisel ilgi alanlarına çekme eğilimleri daha azdır. Ayrıca, kişisel deneyimlerini yetişkinlerden ipucu almadan paylaşma konusunda daha iyiye gitmektedirler.
Dört yaşındaki çocuklar yazı dili bilgilerini oluşturmaktadır. Çevrelerindeki kelimeleri bilmek isterler ve birçok harfi söyleyip tanıyabilirler. Dördüncü yaşın sonuna kadar birçok çocuk harflerin söylenen kelimelerdeki sesleri temsil ettiğini anlar ve bazı harfleri seslerle ilişkilendirebilir. Çoğu çocuk bazı okunaklı harfleri de yazabilir ve yazının soldan sağa ve yukarıdan aşağıya doğru yazıldığını bilir.
Dört yaşındaki çocukların matematik kavramlarını öğrenme kapasiteleri daha yüksektir. Gündelik problemleri çözmek için mantıksal akıl yürütmeyi kullanırlar ve nesneleri ve şekilleri karşılaştırmak ve tanımlamak için dili etkili olarak kullanabilirler. “On”a kadar sayabilir, “0”dan “9”a kadar olan yazılı rakamları tanıyabilir ve “dört”e kadar olan sayıları kullanarak toplama ve çıkarma yapabilirler. Dört yaşındaki çocuklar daire, kare, üçgen ve dörtgenin varyasyonlarını bilirler. Haftanın günlerini, ayları ve mevsimleri bilirler ama hala saati söyleyememektedirler.
Bu yaştaki çocuklar uzun bir süre boyunca aktif oyunlara ve egzersizlere katılabilirler. Yürüme, koşma, zıplama, hoplama, sekme, tempolu yürüme ve hızlı koşma konusunda beceriklidirler. Ayrıca, top atma, tutma, topa ayakla vurma ve top zıplatmada da daha iyidirler. Artan parmak becerisi sayesinde yazı yazma araçlarını daha olgun bir şekilde, üç parmağıyla tutabilir. El-göz koordinasyonundaki gelişmeler dört yaşındaki çocukların yapboz yapmalarını, küçük parçaları olan oyuncaklarla oynamalarını ve yardım almadan giyinip soyunmalarını sağlamaktadır.
Dört yaşındaki çocuklar dünyaya daha merakla yaklaşırlar ve dünyayı anlamak için hayalgüçlerini kullanırlar. Uygulamalı keşifleri gerçekle hayali birbirinden ayırmalarına yardımcı olur. Basit bilimsel araştırmaların planlanmasına ve uygulanmasına katılabilirler, böylece sene içinde gözlem yapma, bilgi toplama, veri karşılaştırma, kalıpları belirleme, gözlemleri tanımlama ve tartışma, açıklama ve genelleme yapma yeteneklerini geliştireceklerdir.
Duygusal olarak, dört yaşındaki çocuklar nelerin belli duygulara neden olduğunu öğrenmeye devam ederler ve aynı duruma farklı insanların farklı tepkiler verebileceğini fark ederler. Konuşmak veya resim yapmak gibi başa çıkma stratejileriyle yoğun duyguları daha iyi yönetmeyi öğrenmişlerdir. Dört yaşındaki çocuklar bir grup oyununa usulca katılmak, başkalarına karşı anlayışlı olmak veya çatışma çözme yolları önermek gibi yollarla akranlarıyla olan sosyal etkileşimlerinde de daha çok ilerleme kaydetmişlerdir.
Bu yaştaki çocuklar yaratıcı sanatları keşfederken ton, tempo, ses yüksekliği ve müzikal süredeki değişiklikleri fark ederler. Kendi yarattıkları veya ezberledikleri şarkıları söyleyebilirler. Resimleri daha gerçekçi olmaya ve harfler içermeye başlar. Dört yaşındaki çocuklar dans etmeyi çok severler ve ritmik ve rahat hareket edebilirler. Dramatik oyunları çok hayalcidir ve artık manava gitmek veya ağaçta kalan bir kediyi kurtarmak gibi daha spesifik bir senaryo yapısına sahiptir.
Öğrenme becerilerini geliştirmeye yönelik ipuçları:
Seçmelerine izin verin.
Çocukların ne giyecekleri veya ne yiyecekleri gibi basit konularda basit tercihler yapmalarına izin verin.
Başladıklarını bitirmelerine yardım edin.
Çocuklar yeni bir şey deneyip bitirdiklerinde büyük bir tatmin yaşarlar. İhtiyaç duyduklarında onlara biraz destek olun ama herşeyi tamamen üstlenmemeye dikkat edin.
Yaratıcılığı destekleyin.
Çocukları sorular sormaya, materyalleri kullanmanın farklı yollarını denemeye teşvik edin veya onlara geniş bir yeni deneyimler yelpazesi sunun.
Aktivitelerde acele etmeyin.
Çocukların evde veya anaokulunda aktivitelere gerçek anlamda dahil olabilmek ve öğrenme için önemli bir temel olan “katılımı” yaşayabilmek için uzun bir süreye ihtiyaçları vardır.
Teşvik edin.
Tüm çocuklar hayata öğrenmeye istekli olarak başlarlar, ancak yetişkinler eleştirel bir tutum içindeyse bu isteklilik ilköğretim yıllarına kadar kaybolabilir. Başarıları takdir edin ve her fırsatta çocuğunuzun gelişiminin farkında olduğunuzu ona hisettirin.
İnisiyatif, Katılım ve Devamlılık
Karar alma alanlarını daha da genişletir (örneğin; çocuk “Bu sabah lego binam üzerinde çalışacağım” diyebilir).
Dikkatini odaklama yeteneği artmıştır ve daha çok dikkat dağıtıcıyı ve bölünmeyi göz ardı edebilir (örneğin; anaokulunda yanında başka çocuklar varken de çizime odaklanabilir; “Seninle sonra oynaycağım. Bunu bitirmek istiyorum.” diyebilir).
Daha uzun süren ve daha soyut işleri bile bitirebilir (örneğin; takvimde doğum gününe kadar olan günleri sayma gibi). Hedef belirleme ve plan uygulama yeteneği artmıştır (örneğin; çocuk “Bu dalların hepsini toplayacağım,” der ve sonra da hepsini toplayana kadar çalışır).
Gittikçe bağımsız kararlar alır ve kendine güvenir (örneğin; giysilerini seçer, kendi kendine yemek yer ve giyinir).
Merak ve Öğrenme İsteği
Gözlemlediği veya başkalarının katıldığını duyduğu yeni deneyimlere katılmak ister (örneğin; “Arda balık tutmaya gidiyor. Ben de gidebilir miyim?” der).
Burada ve şimdi ile ve gelecekle ilgili sorular sorar (örneğin; “Selma’lara bir daha ne zaman gideceğiz?” diye sorar).
Harfleri, şekilleri ve sayıları öğrenmeyi daha çok ister (örneğin; babasıyla bir kitaba bakarken içinde “S” harfi olan bir kelimeyi gösterir ve “S! Bu benim adımda var! Bu hangi kelime?” der).
Akıl Yürütme ve Problem Çözme
Daha esnektir ve problem çözerken farklı kaynaklardan yararlanabilir (örneğin; bloklarla büyük bir yapı oluşturmaya çalışır ama yapı sürekli düşmektedir. Birkaç başarısız denemeden sonra daha büyük bir temel yapmayı dener. Diğer çocukların binalarını nasıl yaptıklarına da bakabilir).
Hem yetişkinlerden hem de yaşıtlarından yardım ister ve gereken yardım çeşidini daha iyi anlar (örneğin; “Benim için ipin şu ucunu tutar mısın, ben de böylece bunu bağlayabilirim” der).
Soyut kavramları anlama yeteneği artar, özellikle de düşüncesi materyallerle fiziksel etkileşim yoluyla desteklendiğinde daha iyi anlar (örneğin; ölçü kaplarına sistematik olarak kum doldurur, sonra da bakar ve miktarlar hakkında yorum yapar).
İcat ve Hayalgücü
Daha uzun süren ve karmaşık oyunlara katılır (örneğin; başka çocuklarla uzun bir senaryo kurar, çeşitli yerlere hayali geziler düzenler). Oyunda canlandırdığı rolleri çeşitlendirir. Gerçekçi desteklere daha az bağımlıdır.
Bir işi nasıl yapacağı, bir yerden başka bir yere nasıl gidileceği konusunda yaratıcı, sıradışı fikirler önerir (örneğin; “Harika bir fikrim var! Hadi mutfağa geri geri yürüyerek gidelim!” der).