Beş yaşındaki çocuklar yaratıcı ve istekli problem çözücülerdir. Bir işin nasıl yapılacağı, birşey yapma veya uzun vadeli ya da daha soyut zorlukların nasıl çözüleceği konusunda gittikçe daha yaratıcı fikirler önerirler. Beş yaşındaki çocuklar, çeşitli yeni deneyimlere katılırken daha analitik sorular sorarlar ve tercihlerini tartarlar. Ayrıca, yeni şeyler öğrenirken daha sosyaldirler ve başka çocukların da katıldığı aktiviteleri tercih ederler.
Beş yaşındaki çocukların dil becerileri iyi gelişmiştir. Sözcükleri doğru telaffuz ederler, karmaşık ve bileşik cümleler kurarak konuşurlar, dilbilgisini büyük ölçüde doğru kullanırlar ve hızla artmaya devam eden iyi bir sözcük dağarcıkları vardır. Bu yaştaki çocuklar sohbet başlatmayı severler, grup konuşmaları sırasında konuşma sırasının kendilerine gelmesini bekleyebilirler ve kişisel deneyimlerini paylaşırken genellikle uygun detaylara yer verebilirler.
Beş yaşındaki çocuklar sözlü dil becerilerini okuma ve yazma yönünde geliştirirler. Büyük harfleri ve çoğu küçük harfi bilirler ve harflerin söylenen kelimelerdeki belli sesleri temsil ettiğini bilirler. Bu bilgi yazılı kelimeleri söylemelerine ve kelimeleri seslerine göre yazmalarına yardımcı olur. Ayrıca, hikayeleri tartışabilir ve kendi masallarını anlatabilirler.
Bu yaştaki çocukların matematiksel düşünme şekli daha soyut ve şekillerin ve rakamların özelliklerini daha iyi anlayacak hale gelir. Bir arada bulunan “20”ye kadar nesneyi sayabilirler, basit toplama ve çıkarma işlemleri yaparlar ve hangi sayı grubunun daha büyük olduğunu belirlerler. Beş yaşındaki çocuklar “altında” veya “arkasında” gibi konumla ilgili sözcükleri anlarlar ve kullanırlar. Olayları kronolojik olarak sıralarlar ve saati söylemeyi öğrenmeye başlarlar. Ayrıca, nesneleri birden fazla özelliğe göre sınıflandırabilirler.
Fiziksel olarak, beş yaşındaki çocuklar enerji doludur ve aktif oyunlar ve ortamlar isterler. Artan hareketleri dengeleme ve koordine etme yetenekleri sayesinde dört tekerlekli bisiklete binebilir, yüzebilir, ip atlayabilir ve topla ilgili beceriler sergileyebilirler. Yürürken ve koşarken daha olgun hareket ederler ve hareketlerinin yönünü, hızını ve niteliğini değiştirebilirler. Ayrıca, yazı ve boyama araç-gereçlerini kontrol etmek, oyuncak bebeklerin giysilerini giydirip çıkartmak ve fermuar ve düğmeleri açıp kapamak için parmaklarını esnek bir biçimde kullanabilirler.
Beş yaşındaki çocuklar dünyanın nasıl işlediğini gerçekten bilmek isterler. Uygulamalı deneyimler şeylerin “nasıl” ve “neden” olduğunu açıklayan teoriler oluşturmalarına yardımcı olur. Bilgi toplamak için termometre ve tartı gibi araçları kullanabilirler ve basit araştırmaları daha bağımsız yapabilirler. Beş yaşındaki çocuklar bilgi aktarmak, soru sormak ve açıklama yapmak için giderek daha tanımlayıcı bir dil kullanırlar.
Bu yaştaki çocuklar duygularını ve sosyal durumları daha bağımsız idare edebilirler. Sakinleşmek için başka bir odaya gitmeye kendi kendilerine karar verebilir veya bir çatışmayı çözmek için yetişkin yardımı almadan önce anlaşma veya uzlaşma gibi stratejiler deneyebilirler. Yetişkinlerle ve başka çocuklarla arkadaşlık kurma ve sürdürme becerileri de gelişmiştir. “Grup” tarafından kabul edilmek giderek daha önemli hale gelmektedir.
Beş yaşındaki çocuklar, yaratıcı sanatlarda çeşitli müzik repertuvarına sahiptir ve belli yönergeler dahilinde müzik besteleyebilir ve düzenleyebilirler. Bilinen konularda ve daha ayrıntılı ortamlarda gerçekçi resimler yaparlar. Resmin bir hikaye anlatabileceğini de keşfederler. Beş yaşındaki çocukların dramatik oyunları önceden planlanmış, detaylı ve süreklidir. Basit oyunlar oynayabilir, pandomim yapabilir ve kukla şovları düzenleyebilirler.
Altı yaşındaki çocukların dikkat süreleri daha uzundur ve yapılandırılmış aktiviteleri daha açık uçlu deneyimlere tercih etmeye devam ederler. Yeni görev ve sorumluluklar üstlenmeyi severler ama hala yetişkinlerin yönlendirmesine ihtiyaçları vardır ve verilen işi doğru yaptıklarından emin olmak için sık sık sorular sorarlar.
Altı yaşındayken, çocukların kelime bilgileri hızla artar ve dil bilgileri sadece iletişim kurmanın ötesine geçerek bağımsız okuma becerilerinin de gelişmesiyle öğrenmenin temelini oluşturur. Genel olarak, sözcükleri net telaffuz ederler ve karmaşık dilbilgisel yapıları doğru kullanırlar.
Yazının ne işe yaradığı konusundaki bilgilerini kullanırlar ve bilmedikleri kelimeleri çözmek için stratejiler uygularlar. Yüksek sesle akıcı, doğru ve anlayarak okumayı öğrenirler. Zevk için çeşitli metinler okurlar (hikayeler, bilgilendirici metinler, şiirler gibi) ve metinleri anlamak ve metinlerden keyif almak için çeşitli anlama stratejileri kullanırlar. Çoğu bir cümlenin ötesinde fikir geliştirebilir ve kendi dünyalarındaki şeyleri tanımlamak veya açıklamak için bazı detaylar ekleyebilir. Yazdıklarını başkalarıyla paylaşmayı severler.
Matematikte, altı yaşındaki çocuklar genellikle “200”e kadar ve “20”den geriye doğru sayabilirler. “Tek” ve “çift” sayı kavramlarını anlarlar ve sayıları bir sayı dizisinde veya yazılı kelimelerle gösterebilirler. Toplama ve çıkarma problemlerini çözmek için gittikçe daha sofistike stratejiler kullanırlar. Ayrıca, şekilleri belirlemek için şekillerin kenarlarını sayarlar ve şekilleri birleştirerek yeni bir şekil oluşturabilirler. Altı yaşındaki çocuklar bir odada veya haritada dolaşmak için yönerge verir ve verilen yönergeleri takip ederler.
Bu yaştaki çocukların bilimsel keşifleri hayal dünyasıyla gerçek arasında kalma eğilimlerinden etkilenmektedir. Altı yaşındaki çocuklar hayvanlara insan özellikleri yüklemeye devam edebilir; örneğin; solucanın düşündüğünü veya kelebeğin kirpikleri olduğunu söyleyebilirler. Onları solucanı veya kelebeği yakından incelemeye uygun bir şekilde teşvik etmek çocukların gözlemlediklerini daha objektif tasvir etmelerine yardımcı olacaktır. Bu yaş gubunda fen deneylerinin çocukları etraflarındaki dünyayı birinci elden incelemeye teşvik etmeye devam etmesi gerekmektedir. Böylece çocuklar daha sofistike düşünmeye başladıkları zaman kullanabilecekleri bir deneyim rezervi oluşturmaya devam edebilirler.
Altı yaşındaki çocuklar çeşitli şekillerde hareket etmeyi severler. Motor becerilerde yetkin olmasalar da, bu altı yaşındaki çocukların yeni aktiviteler ve sporlar deneme heyecanını çok da azaltmamaktadır. Farklı yol ve yönlerde koşabilir ve atlayarak, yere inerek, yuvarlanarak ve ağırlıklarını ayaklarından ellerine vererek vücutlarını manipüle edebilirler. El-göz ve ayak-göz koordinasyonları hala gelişmektedir, bu yüzden atma, yakalama, tekme atma ve vurma gibi beceriler hala gelişmektedir. Bununla birlikte, doğru ekipmanlarla ve iyi bir partnerle motor becerileri gelişmeye devam edecektir. Not: Bu gelişim döneminde, çocukların gerçek beceri seviyeleri ne kadar fiziksel aktivite yaptıklarına bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Hareketsiz çocuklar dans dersleri, takım sporları ve bahçe oyunları gibi ektinliklere katılan çocuklar kadar çabuk olgunlaşmayacaktır.
Sosyal ve duygusal gelişim bakımından, altı yaşındaki çocuklar yeteneklerini göstermek konusunda kendine güvenir ve bundan keyif alırlar. Kendi duygularının ve başkalarının duygularının daha çok farkına varırlar ve daha iyi otokontrol teknikleri geliştirmeye başlarlar. Altı yaşındaki çocuklar arkadaşlarıyla oyuncaklarını ve yiyeceklerini paylaşmayı sever ama aralarında sık sık çatışmalar yaşanabilir. Bu yaştaki çocuklar için tahmin edilebilir rutinler istikrar ve güven kaynağıdır. Altı yaşındaki çocuklar kendilerini güvende hissettikleri yetişkinlerle olan etkileşimlerinden de istikrar duygusu hissederler, özellikle de zor koşullar ve durumlarda.
Çocuğun yaratıcı sanatlardaki gelişimi çocuğun resim, müzik, dans ve tiyatro deneyimlerine göre büyük farklılık gösterir. Altı yaşındaki çocuklar renkleri, şekilleri ve çizgileri bir araya getiren görsel imgeler yaratmak için çok çeşitli materyaller kullanırlar. Bazı şarkıların sözlerini ve melodilerini de hatırlayabilir ve bu şarkıları söyleyebilir veya enstrümanla çalabilirler. Bu yaştaki çocuklara basit müzik notalarını okumak ve yazmak da öğretilebilir. Altı yaşındaki çocuklar dansla birlikte müziğin temposuna göre hareketler uydurabilir, taklit yapabilir veya hareketler keşfedebilir. Altı yaşındaki çocukların dramatik oyunlarında daha fazla yaratıcılık vardır ve materyalleri, kostümleri, hareketleri ve sesleri daha karmaşık bir biçimde kullanırlar. Bu yaştaki çocuklar basit metinleri tekrar edebilir ve dramatizasyonda başka çocuklarla işbirliği yapabilirler.